Một sớm mùa thu, tôi chầm chậm rảo bước trên vỉa hè Hà Nội, nơi đây tôi đã đi qua rất nhiều, nó thân quen đến nỗi dường như nhắm mắt lại tôi cũng có thể bước đi. Buổi sáng là thời điểm tôi cảm thấy tâm hồn mình thư thái nhất, dạo qua con đường nhỏ tấp nập xe cộ nhưng tôi vẫn cảm nhận được cái hương vị thân quen của Hà Nội. À đó chính là hương Cốm của mùa thu! Thu đã sang rồi, mới hôm nào còn nghe thấy mùi thơm nồng của hoa sữa , thế mà giờ vị cốm thơm đã ùa về, cái vị nếp thơm khiến mọi tâm hồn ẩm thực phải xao động. Hít hà …và thưởng thức chút mùi vị mùa thu sao thấy lòng nhẹ bẫng.
Tôi yêu Hà Nội, yêu cái nhẹ nhàng mỗi sáng mùa thu, yêu những món ăn đậm chất thủ đô, tôi có sở thích tìm tòi những nét duyên của Hà Nội, không chỉ là món ăn vặt rất đỗi bình dân như cái cay nóng của món nộm bò khô, vị ấm nóng của bát cháo sườn hay chiếc bánh giò còn nóng hổi ….và đặc biệt là phở Hà Nội, bạn không thể tìm được ở nơi đâu hương vị nồng nàn mà chỉ Hà nội mới có.
Tôi không phải người Hà Nội, tôi đã làm việc và sinh sống ở nơi đây gần chục năm, một quãng thời gian không dài nhưng cũng đủ để tôi hiểu và gắn bó với nơi này. Tôi yêu từng hàng cây góc phố nơi đây, yêu từng bóng dáng mưu sinh vất vả nơi phố thị. Yêu từng chút, từng chút Hà Nội…từ con người đến cái đẹp của ẩm thực Hà Thành .
Ẩm thực Hà Thành tinh tế lắm, đó là nơi giao thoa của nhiều nền ẩm thực khác nhau. Cái tinh tế trong ẩm thực Hà Thành thể hiện ở cách chế biến, cách thưởng thức và cả ở tấm lòng người trao kẻ nhận. Ai trong chúng ta có thể không rung động trước một bát phở nghi nghút khói mỗi sáng se se lạnh… Mỗi món ăn Hà Nội đều có hương vị, nét đẹp riêng và đặc biệt là có truyền thống trong cách thưởng thức, đó không chỉ là những thức ăn thông thường mà còn được nâng lên thành nghệ thuật ẩm thực. Một nền nghệ thuật mà không phải nơi nào cũng có được. Những món ăn Hà Nội xưa và nay vẫn luôn làm nao lòng những người con xa quê và cả những người khách lần đầu đến Hà Nội. Tôi vẫn nhớ mãi nụ cười của Bác bán cốm ngay cạnh cổng trường tôi theo học, đặc sản cốm làng Vòng nghe có vẻ rất cao sang nhưng nó lại bình dị vô cùng, Bác bán cốm dường như lần nào cũng cố tình bán nhiều cho tôi hơn một chút mỗi khi tôi mua cốm. Chắc bác hiểu được niềm vui của tôi mỗi khi được hít hà vị thơm của cốm như thế nào nên mới có sự cố tình tốt bụng ấy.
Lơ đãng với những ý nghĩ về vùng đất tôi đang sống tôi chợt nhớ ra còn có một món rất riêng mà mình chưa nhắc đến đó là thú vui “ ăn ô mai “ của người Hà Nội, bản thân tôi rất nghiện món này, Ô mai ngày xưa được làm rất tỉ mỉ từ những nghệ nhân làm mứt , cũng chỉ là những loại quả: cóc, sấu, me, khế, mơ… nhưng người làm nghề phải kiểm nghiệm chất lượng từ nơi trồng ra nó rất tỉ mỉ. Và khi chế biến người ta phải chọn lọc từng quả rất cầu kỳ. Cách xử lý ngâm, tẩm, sấy, pha trộn với đường, muối, gừng, ớt hoặc quế phải thật khéo léo, tinh xảo để làm sao cho được nhiều món. Mà món nào cũng phải nổi vị món ấy và giữ được hương vị quả tươi.
Đưa quả ô mai vào đầu lưỡi thấy mát lạnh. Khi ăn, có vị đậm đà của muối, vị ngọt của đường, vị ấm nóng, thơm cay của gừng kèm cái mát của quả tươi. Tôi nghiền ăn Ô mai từ thời bé xíu, ngày ấy Bác Gái mang quà về biếu Ngoại mấy hộp Ô mai, ngoại dành hết cho các cháu ăn, và rồi tôi không thể quên cái vị ngon khó cưỡng ấy đến tận bây giờ . Tôi thích ăn đến nỗi đi bứt sấu tươi về làm ô mai mà không hiểu sao nó chỉ biến thành nước sấu chứ chẳng thấy ô mai đâu. À mà nổi tiếng nhất về món ô mai chính là Phố Hàng Đường.Tuy nhiên Cả phố giờ chỉ còn vài gia đình giữ được nghề nhưng phố Hàng Đường với đặc sản ô mai vẫn ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người bởi sản phẩm đậm đà hương vị quê hương, góp phần tạo nên bản sắc Hà Nội. Nhưng để đến đúng khu phố để hưởng trọn cái vị chua chua ngọt ngọt khó cưỡng ấy cũng mất khá nhiều thời gian. Còn với tôi, tôi có một sự lựa chọn khác, cũng là ô mai và tôi tìm thấy những hương vị ấy ở ô mai Hồng Lam, có thể nói đây là một bí mật nho nhỏ của tôi.
Cũng là cái vị chua, cay, mặn , ngọt truyền thống mà tôi đã từng được ăn trong các quán ô mai của các nghệ nhân trên phố hàng Đường, nhưng giờ đây đã được thương mại hóa ở khâu phân phối, giúp chúng ta có thể thưởng thức món đặc sản Hà nội này ở bất cứ nơi đâu như đi chơi, đi làm hay đi học…mỗi lần cảm thấy nhạt mồm nhạt miệng là ta lại khéo léo một chút, giấu giấu một chút là quả ô mai đã yên vị trong miệng và tha hồ thưởng thức rồi. Cái cảm giác thưởng thức ô mai một mình cũng thú vị lắm đó nha. Trời đang vào thu, còn gì tuyệt hơn mỗi khi có một cơn gió mồ côi bất chợt ập đến khi ta đang thưởng thức món ăn vặt tuyệt ngon này, gió cứ thổi, trời cứ lạnh..còn ta chỉ cần có ô mai Hồng lam là đã đủ ấm và nóng rồi.
Đấy cứ nói về Ẩm thực Hà Nội là tôi lại huyên thuyên mãi không hết chuyện, chỉ biết rằng ẩm thực hà nội còn rất nhiều điều đủ để quyến rũ thực khách. Sự nồng nàn mà thanh nhẹ với bát phở bò ấm nóng, cái vị thoang thoảng thanh tao của Cốm làng vòng, và cái vị chua chua ngọt ngọt của Ô mai Hồng Lam đã đủ để giữ chân thực khách mỗi khi muốn thưởng thức hết các món ngon Hà Nội. Và vẫn còn một Hà Nội đẹp, nhẹ và duyên như thế trong lòng mỗi chúng ta ! Một Hà Nội còn nhiều điều để ta khám phá. Hà Nội ơi cứ mãi mộc mạc như chính Hà Nội bây giờ nhé!
Thu nay đã vội ùa về
Khiến lòng tôi cứ mẩn mê thế này
Nhớ sao bát bún chan đầy
Nhớ sao chua ngọt chan đầy ô mai
Nhớ sao hương cốm ban mai
Nhớ sao vị phở khiến ai xiêu lòng…
Tác giả: Nguyễn Thị Xuân Thủy